Ters Lale- Ağlayan Gelin

Dünyada sadece ülkemizde, Hakkari'nin Cilo Dağları'nda yetişen "Ters Lale"de çok özel değerlerimizden biri. Siyah Gül'le ilgili hiçbir bilgim yoktu ama lale en sevdiğim çiçek olduğundan Ters Lale namı diğer Ağlayan gelin'den haberdardım. Geçmişte Hakkari Bölgesi'nde yaşayan Asuri'lerin her sabah göbeğinden su yaydığı için "Ağlayan Gelin" adını almış ve bu yüzden kutsal sayılmış. Ters Lale boyu 75 santimetreyi bulan, her dalında 6 lalenin ters olarak büyüdüğü özel bir çiçek. Bildiğim kadarıyla Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nca koruma altına alınmış ve lalenin il ve yurtdışına çıkarılması da yasaklanmış. Yani bu laleyi görmek istiyorsak Hakkari yollarına düşeceğiz.Yok uzak derseniz, Edirne'de Mimar Sinan'ın camisinde de bu lale figürü bulunmaktaymış isterseniz gidip üstadın elinden çıkmış olanı görebilirsiniz.
Ülkemizde doğal yaşamın bize hediye ettiği daha bir çok nadide miras var. Bunların hepsini görmek mümkün olurmu bilmem ama en azından bu değerlerin farkında yaşamalıyız herhalde.

Ters lale önceleri gizli yollarla yurt dışına kaçırılmış ve oralarda yetiştiriliyor. Lale kültürü bizim insanımız için çok önemli olsada lale deyince Hollanda akla geliyor. Sevdiğimiz bize ait olan değerlere sahip çıkmayı bilmiyoruz malesef. Sonunda ben gidip Ters Lale ve Siyah Gül için oranın toprağındanda alarak evimde yetiştiricem ve ebrularımda bunları nakşedicem. En azından eşime dostuma yada yıllar sonra bizden kalıntılar bulan diğer insanlara bu değerlerin bize ait olduğu belli olsun diye. Belki arkeologlar kalıntılar arasından bir ebrumu bulurlar vayyy Ters Lale Türklerinmiş derler :) yoksa bizim olan herşey başka memleketlerin adıyla anılacak. Kendimce çabam bu, keşke bu işlerden anlasamda tüm dünyaya tanıtabilsem bizim olan bu güzellikleri. Şimdilik elimden gelen budur :)

Ters Lale ile ilgili bir alıntı yazı:
Dünyada bir benzeri daha bulunmayan ve anavatanı “Dağların Kenti” olarakta bilinen Hakkari ilimizde yetişen Ters Lale, dünyanın en nadide çiçeklerinden biridir. Kan kırmızı, göz kamaştırıcı rengiyle kadife hassaslığındaki çiçeği ile estetik görünümlü tersliğiyle adeta bir doğa harikasıdır. Ters Lalenin asıl önemi; “endemik bir tür olması” yani dünyada yalnızca Hakkâri’de doğal olarak yetişmesindendir. Ters Lale doğal görünüşüyle mevcut kültür lalelerinden çok daha gösterişlidir. Göz kamaştırıcı rengi ile yakından bakıldığında Ters Lalenin bir doğa harikası olduğu kolaylıkla gözlemlenir.

Hakkari dağlarında kendiliğinden yetişen, her sapta 3 ile 8 lalenin ters büyüdüğü genellikle bir sapta 6 lale meydana geldiği, boyu 60 ila 80 cm yi bulan Ters Lale 1400 – 2500 rakımında belirli yerlerde yetişmektedir.
Avrupa da Fritillaries İmpreilas, “Keşan lalesi”, Prestika “Karagöz lalesi”, Emperyalis “Ağlayan Gelin” gibi isimlerle anılmaktadır. Halkımız tarafından da Ağlayan Gelin, Kerbela ve Kral Lalesi, Kral Tacı, Yayla Çanı, Yere Bakan Lale olarak da bilinmektedir.
Alıntı:Sefer KAÇMAZ