26 Aralık 2007 Çarşamba

Yeraltından Notlar - Dostoyevski

"...Bu notlar da, bunların yazarı da besbelli hayal ürünüdür. Bununla birlikte, toplumumuzun durumunu, yapısını göz önüne alacak olursak, bu notların yazarı gibi kişilerin aramızda bulunmasının yalnızca mümkün değil, aynı zamanda zorunlu olduğunu kabul ederiz. Benim bütün istediğim, pek yakın bir zaman öncesinin tiplerinden birini herkesin gözü önüne daha açık olarak sermektir. Bu tip, henüz tükenmemiş kuşağın bir temsilcisidir. “Yeraltı” adını verdiğimiz bölümde bu kişi kendisini, düşüncelerini açıklamakta; sanki bununla toplumumuzda niçin bulunduğunu, bulunmasının neden kaçınılmaz olduğunu söylemek istemektedir. İkinci bölüm ise bu kişinin yaşamındaki birkaç olayı anlatan gerçek anılardır. "
Fyodor Dostoyevski
Devlet Tiyatrolarında sahnelenen Yeraltından Notlar'ı seyretme fırsatı buldum. Payidar Tüfekçioğlu'nun performansı çok iyiydi. Özellikle elini başka biriymiş gibi kullanma, şeklinde yapılan canlandırma çok güzeldi. Bu canlandırmanın bir benzerini Cirque Du Soleil'in gösterisinde seyretmiştim. Bu oyunda da Payidar Tüfekçioğlu başarılı bir canlandırma yapmış.
Oyunun ilk dakikaları sıkıcı geldi bana ama Dostoyevski kitaplarında da hep aynı izlenime kapılırım. Sonra hikaye daha çok sarar insanı, bu oyunda da beklediğim gibi oldu. Dün akşam seyrettiğim bu oyunla Dostoyevski' yi neden fazla okuyamadığımı anladım. Yaşam hikayesini bilenler için anlamak çok güç değil aslında , yaşamında ki tüm gel gitleri, ezilmişlikleri, sesiz isyanları oyunlarına hikayelerine yansıtıyor. Ben se hayatın kıkırdayan yüzüyüm onun bu karamsar havası, bu acılara boğulmuş halleri , çoğu zaman ümitsizliği beni kızdırıyor. Yeraltından Notlar oyununda da aynı Dostoyevski'yi gördüm. Bu oyun için ikinci bölümde gerçek alıntılar olduğunu yazmış Dostoyevski, bence oyunun tümünde kendi hayatından kesitler var. Onun hayat hikayesini okuyup bu oyunu seyredin sizde aynı noktaları yakalarsınız.Biri demiş ki, Dostoyevski2yi anlamak için onun gibi acıları çekip onun gibi karamsar bir kuytuya düşmek gerekliymiş. Bunları yaşamayan bu umutsuzluğu hissetmeyenler gerçekten değerlendiremezmiş eserlerini. Katılıyorum kendisine, hayatın gülen yüzüne bakanlar onu anlamaz yani ben, onu okumaktan da zevk almaz. Ben kıkırdamayı tercih ediyorum, hayatın kıkırdayan yanında durmayı kendime bir borç biliyorum. Kasvetleri ,umutsuzlukları ve berbat ettikleri hayatlarıyla nice Dostoyevskliler (üstelik onun gibi bir eser dahi bırakamamış insancıkları) hüzünlü yanda büyük bir kalabalıkla yapayanlızlar. Bu hikayelerde gördüğüm tam da bu işte.
Bu oyunun bir özelliği de Yeraltından Notlar romanı ilk anti kahraman karakteri ile edebiyat tarihine geçmesi. Gerçekten çok kızıp, çok acıdığım bir karakterdi, bence bu isimsiz kahraman Dostoyevski'nin ete kemiğe bürünmüş psikolojik gelgitleriydi.
Aman bunları eleştirmek bana mı düşmüş :) sadece hissettiklerimi yazdım ...
Yazan: Fyodor Dostoyevski
Çeviren: Mehmet Özgül
Rejisör: Özgür Yalım
Dekor-Kostüm: Ali Cem Köroğlu
Işık: Önder Arık
Müzik: Alexander Petihof
Oyuncular:Payidar TüfekçioğluAlptekin SerdengeçtiÖmer Hüsnü TuratSaydam YeniayAli Fuat ÇimenToygun AteşAyhan AnılSadık TakırRezzak AklarEzgi ÇelikSeyhan ZemberekTuna ÖztunçA. Tefik HiçyılmazHande Gürak, Nevşim Erzat, Yıldız Durucan, Gözde Okur.

Hiç yorum yok: